حضور زنان پلیس با لباسهای نظامی تنگ، چسبان و کوتاه و بانوان عربستانی با پوشش نامتعارف در حج تمتع ۱۴۰۳ در مسجدالحرام و مسجدالنبی نشان می دهد به لطف چشم انداز ۲۰۳۰، نگاه به حجاب اسلامی و اصیل در عربستان در حال افول است.
ره آورد اخبار: عربستان سعودی به عنوان محل تولد آیین اسلام و مقصد حجاج سراسر جهان، محلهای مقدس بزرگ اسلامی مانند مسجدالحرام در مکه و مسجدالنبوی در مدینه النبی را در خود جای داده است.
جنت البقیع به عنوان مکانی که مدفن چهار امام شیعیان و بسیاری از صحابه پیامبر خدا(ص)، مراجع تقلید و شخصیت های معروف دینی است نیز در مدینه قرار دارد.
عربستان سعودی با برخورداری از مقدسات جهان اسلام و ارزش ها و فرهنگهای اسلامی سالها به عنوان قلب معنوی جهان اسلام و مسلمانان دنیا بوده است ولی به نظر می رسد به ویژه با آغاز دوران ولیعهدی محمد بن سلمان و اجرای طرح “چشمانداز ۲۰۳۰″، تغییرات زیادی در جامعه سعودی به وجود آمده که بر پوشش زنان نیز تأثیر گذاشته است.
«چشمانداز ۲۰۳۰» تأثیر قابل توجهی بر زندگی روزمره و ساختار اجتماعی در این کشور داشته است و اصلاحات اجتماعی مانند تسهیلات برگزاری کنسرت،تفریحات و فعالیت سینماها در کشور و همچنین طرح های اقتصادی برای کاهش وابستگی به نفت و توسعه گردشگری از این جمله است.
این تغییرات ساختاری در حوزه بانوان نیز چشمگیر است بطوریکه در حج تمتع ۱۴۰۳ نیز شواهدی از آن در شهرهای مکه و مدینه مسلمانان و مذهبیها را آزار میداد.
حضور زنان پلیس با پوشش لباسهای نظامی تنگ، چسبان و کوتاه در حج تمتع ۱۴۰۳ در تمام ورودی های مسجدالحرام و نقاط مختلف آن از تغییرات مذکور بود، این درحالیست که پوشش اسلامی زنان مظهر آشکاری از دین و مذهب یک کشور اسلامی است و ارزشها و سنتهای جامعه مسلمانان را منعکس میکند؛ اما به لطف چشم انداز ۲۰۳۰، نگاه به حجاب در عربستان در حال تغییر است.
با حضور در حج تمتع امسال، تصور و خاطره ذهنی نگارنده از ۱۵ سال پیش از زنان چادر عبایی سرتا پا سیاهپوش عربستان که تنها در باریکهای از پوشیه چشمان آنان مشخص بود دچار تشویش و تردید شد ولی هرچه به ذهنم رجوع میکنم نمی توانم زنانی با این پوشش را در شهرهای مقدس مکه و مدینه به یاد بیاورم.
امسال با حضور در حج تمتع ۱۴۰۳ بانوانی را دیدم که محجبه بودند، اما پوشش آنها با آنچه از حجاب زنان اصیل عرب و محجبههای سنتی عرب سراغ داشتم متفاوت و عجیب بود! آنها اگرچه پوشش را رعایت کرده بودند، اما نوع پوشش آنها جلب توجه میکرد و آنها نه تنها اصول پایبندی به ارزشهای اصیل حجاب اسلامی را زیر سؤال برده بودند بلکه پوشش چادر عبایی را مورد تهدید قرار دادهاند.
چادر عبایه یک چادر عربی بلند و گشاد است که تمام بدن را میپوشاند. این چادر به همراه نقاب یا پوشیه که صورت را نیز میپوشاند و به طور سنتی پوشش زنان سعودی و کشورهای عربی بوده است و مانتو عبایه شبیه به مانتو بلند است که با پوشش اصیل زنان عرب فاصله دارد.
این تغییر عجیب و نامتعارف در پوشش فقط به زنان پلیس عربستان محدود نشده است و سایر زنان عرب، چادر عبایه خود را با مانتو عبایه تعویض کردهاند و حالا دیگر شباهتی به زنان عرب سنتی و اصیل ندارند.
حضور زنان با پوشش نامتعارف مانتوی عبایی در جای جای مسجدالحرام و ابن آزادی حضور در حالی است که هنوز ورود بانوان مسلمان به جنت البقیع ممنوع است ولی سعودیها در حج ۱۴۰۳ بانوان را در امور امنیتی و اجتماعی مشارکت دادند و جلوه ای از برنامه «چشمانداز ۲۰۳۰» را در مکه و مدینه به نمایش گذاشتند.
تغییر از چادر سنتی عبایه به مانتو عبایه را می توان نمادی از تحولات نامطلوب فرهنگی و اجتماعی تدریجی در این کشور دانست که نشانه دگرگونی های گسترده و به فراموشی سپردن اصالت یک زن عرب و تجربه انحطاط و اضمحلال حجاب در برخی از کشورها را تداعی می کند بطوریکه دشمنان و طمع ورزان سالها اینگونه تبلیغ کردند که پیشرفت و تحول بانوان منوط به اینست که زن از قید وبند عفاف و حجاب و خانواده رها باشد و اکنون با برنامه ریزی دقیق و به تدریج و آرام آرام حجاب و عفاف را به اسم تحول و مدرنیته از بانوان ربودند.
دشمن با اهداف راهبردی همچون تقدس زدایی، بیارزش کردن به لحاظ علمی و مذهبی و تحقیر چادر عبایی به عنوان نماد حجاب اسلامی، به دنبال استحاله ارزشهای الهی اسلامی است.
تغییرات در پوشش زنان با توجیهات خودآگاهی و اعتماد به نفس زنان سعودی باعث شده است که ارزشهای فرهنگی و دینی عربستان به مخاطره بیفتد.
آزادی رانندگی زنان و حق زنان برای گرفتن گذرنامه و انجام سفر بدون اجازه قیم حق شرکت در کنسرت و استادیوم ورزشی از دیگر تحولات جامعه زنان در عربستان است که قطعا با برنامه ریزی دقیق به عنوان آزادی و حقوق بشر و تمدن به خورد این کشور اسلامی داده شده است.
این تغییرات خزنده با عنوان حرکت به سوی مدرنسازی و باز شدن فضای اجتماعی در عربستان سعودی میتواند ارزشهای اصیل اسلامی و سنتهای اصیل عربی را به ورطه فراموشی بکشاند.
این انحراف در پوشش و ترویج سبک مدرن در بانوان عربستان موجب استحاله مذهبی فرهنگی از برخی مسلمانانی می شود که به عربستان سفر میکنند و این سوغات نامبارک را با خود به کشورشان می برند.
به نظر می رسد عربستان سعودی با این چرخش از جامعه سنتی به جامعه ی مدرن غیرمذهبی، مشروعیت خود را به عنوان کشوری که تاریخ مسلمانان و علوم و تمدن اسلامی و فرهنگ اسلامی را نمایندگی می کند از دست خواهد داد.
وجود قبله مسلمانان و سرزمین حج در عربستان سعودی ضرورت توجه به این رفتارهای ساختارشکنانه را بیشتر می کند و این مهم را گوشزد میکند که تغییرات ساختارهای مذهبی فرهنگی در این کشور زنگ خطری بزرگی است که باید توسط جهان اسلام و علمای آن جدی گرفته شود.
