ره آورد اخبار: در آستانه سفر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور به اصفهان، شهری که آوازه برخورداری‌اش گوش فلک را کر کرده اما خود از رنجِ بی‌عدالتی و بی‌توجهی به ستوه آمده است، بار دیگر مطالبه‌های قدیمی درباره عدالت و توسعه این استان در مرکز توجه افکار عمومی قرار گرفته است.
اصفهان، استانی که همواره در صدر فهرست مالیات‌پردازان کشور بوده و از ستون‌های اصلی صنعت و تولید ملی به شمار می‌رود، امروز با چالش‌هایی دست و پنجه نرم می‌کند که نشانه‌ای از فرسودگی عدالت در نظام برنامه‌ریزی و تخصیص منابع کشور است.
خشکی زاینده‌رود و مرگ تدریجی تالاب گاوخونی، فرونشست زمین در قلب شهر، آلودگی مزمن هوا ناشی از مازوت‌سوزی صنایع، و کمبود اعتبارات برای نوسازی زیرساخت‌های حیاتی، تنها بخشی از مصائب استانی است که همواره در ترازوی «پرداخت» و «بهره‌مندی»، کفه اول را سنگین‌تر نگه داشته است.
در حالی که تصور عمومی از اصفهان، شهری برخوردار و توسعه‌یافته است، واقعیت درون این استان چیز دیگری می‌گوید؛ استانی که سال‌هاست از تصمیم‌های مقطعی و بی‌عملی، بی‌تدبیری و وعده و وعید برخی مسئولان رنج می‌برد و بار دیگر انتظار دارد در سایه این سفر ریاست‌جمهوری، صدای عدالت و احقاق حقش شنیده شود.
سهم اندک اصفهان از بازگشت منابع مالیاتی
اصفهان، با جایگاه تاریخی و صنعتی خود، نه تنها قلب تپنده صنعت ایران است بلکه یکی از پایه‌های اصلی تأمین درآمدهای مالیاتی کشور به شمار می‌آید. با این حال، استمرار نبود تناسب میان «سهم پرداخت» و «سهم بهره‌مندی» از منابع مالیاتی، می‌تواند انگیزه سرمایه‌گذاری را کاهش دهد و عدالت اقتصادی را مخدوش سازد.
اصفهان، قلب تپنده صنعت و تولید ایران، سال‌هاست نقشی فراتر از یک استان معمولی در اقتصاد ملی ایفا می‌کند و در قامت یک استان مولّد و مأمور به تأدیه مالیات عظیم به دولت ظاهر شده، ولی از همان‌قدر سهم توسعه‌ای که باید دریافت کند بی‌بهره مانده است؛ استانی که پس از تهران بیشترین سهم را در تأمین درآمدهای مالیاتی کشور دارد، اما در بازگشت این منابع به خود، کمترین بهره را دارد.
این تناقض آشکار میان «تولید ثروت» و «سهم از توسعه» بار دیگر با سخنان اخیر استاندار اصفهان، در کانون توجه رسانه‌ها و افکار عمومی قرار گرفته است.
فریاد دوباره اصفهان؛ مطالبه عدالت در توزیع درآمدهای مالیاتی
مهدی جمالی‌نژاد، استاندار اصفهان، با اشاره به دغدغه‌های فعالان اقتصادی استان، بر ضرورت بازنگری در نظام توزیع درآمدهای مالیاتی تأکید کرده است. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی استانداری اصفهان او می‌گوید: بخشی از مشکلات خاص استان اصفهان است. این استان با اینکه بیشترین مالیات را می‌پردازد، اما از کمترین درآمد و اعتبارات برخوردار است؛ در حالی‌که استان‌های مشابه، با تشابهات ساختاری، وضعیت به‌مراتب بهتری دارند.
استاندار اصفهان تاکید کرده است: پروژه‌هایی مانند بیمارستان و مدرسه در دست ساخت، نیازمند حمایت جدی از سوی دستگاه‌های ملی هستند و بدون تخصیص به‌موقع منابع، اجرای آنها با مشکل روبه‌رو خواهد شد.
به گفته او، بخشی از این چالش‌ها حتی بدون تصویب قانون جدید و صرفاً با طرح در شورای گفت‌وگو قابل حل است. سخنانی که اگرچه تازگی ندارد، اما یادآور شکافی ساختاری در نظام مالی کشور است: چرا استانی که بار عمده تأمین درآمد دولت را بر دوش دارد، باید در زمره استان‌های کم‌برخوردار از نظر اعتبارات توسعه‌ای باشد؟
اصفهان در جایگاه دوم پرداخت مالیات کشور
طبق گزارش خبرگزاری ایرنا (۱۶ مرداد ۱۴۰۳)، استان اصفهان در سال گذشته با وصول حدود ۴۲۷ هزار میلیارد ریال از ۴۳۰ هزار میلیارد ریال مالیات برآوردی، یکی از بالاترین نرخ‌های تحقق درآمد مالیاتی کشور را به ثبت رسانده است.
در این گزارش تصریح شده است که اصفهان پس از تهران بیشترین سهم در وصول مالیات کشور را دارد و پرداختی مؤدیان اصفهانی نسبت به سال قبل بیش از ۵۰ درصد رشد داشته است.
با وجود چنین جایگاهی، فعالان اقتصادی معتقدند سهم بازگشتی استان از این درآمدها ناچیز است؛ مسئله‌ای که به گفته آنان، مانعی جدی در مسیر اجرای پروژه‌های زیرساختی و صنعتی اصفهان به شمار می‌رود.
قطار سریع‌السیر اصفهان–تهران؛ نماد تمرکزگرایی مالی
پروژه قطار سریع‌السیر اصفهان–تهران، به‌عنوان نخستین مسیر ریلی پرسرعت کشور، از سال ۱۳۸۹ آغاز شد اما هنوز پس از گذشت بیش از یک دهه، به بهره‌برداری نرسیده است.
بر اساس گزارش پایگاه خبری ره‌آورد اخبار پروژه قطار سریع‌السیر اصفهان تهران همچنان در ایستگاه وعده‌های متعدد، متوقف مانده است.
این طرح ملی، با وجود تصویب‌های پیاپی در لوایح بودجه سالانه و وعده‌های متعدد دولت‌های مختلف، به دلیل نبود تخصیص پایدار منابع و تغییر مکرر در مدل‌های تأمین مالی، همچنان در مرحله عملیات عمرانی محدود باقی مانده است.
کارشناسان این پروژه را نماد تمرکزگرایی مالی و ناهماهنگی در نظام بودجه‌ای کشور می‌دانند؛ پدیده‌ای که مانع از تحقق توسعه متوازن و مشارکت واقعی استان‌ها در رشد ملی می‌شود.
سهم اندک اصفهان از اعتبارات عمرانی
گزارش خبرگزاری میزان نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۹، بودجه عمرانی استان اصفهان از برخی استان‌های کمتر توسعه‌یافته پایین‌تر بوده است. معاون وقت هماهنگی امور عمرانی استاندار اصفهان در آن زمان گفت: بودجه عمرانی سیستان و بلوچستان و خوزستان دو برابر بودجه استان اصفهان و بودجه استان مازندران ۱۵ درصد بیشتر از بودجه اصفهان است.
در همین راستا، خبرگزاری ایرنا در گزارشی با عنوان «مُهر برخورداری، نشانی ناهمجور بر پیشانی اصفهان» نوشت: اصفهان از نظر درآمدها در رتبه دوم کشور قرار دارد، اما در بودجه جاری در رتبه ششم و در اعتبارات تملک دارایی در رتبه پانزدهم استان‌هاست.
این اختلاف چشمگیر، به گفته کارشناسان، نشانه‌ای از عدم توازن در بازتوزیع منابع ملی است؛ موضوعی که استانداران متوالی اصفهان در سال‌های اخیر بارها درباره آن هشدار داده‌اند.
مطالبه‌ای تکراری از دولت‌ها: عدالت مالیاتی
موضوع عدالت مالیاتی پیش‌تر نیز در جریان سفر رئیس‌جمهور وقت، شهید سید ابراهیم رئیسی، به اصفهان مطرح شد.
در آن نشست، خبرنگار خبرگزاری شبستان از رئیس‌جمهور پرسید که چرا با وجود پرداخت بالای مالیات، سهم اصفهان از منابع ملی اندک است. رئیسی در پاسخ، بر ضرورت رعایت عدالت در بازتوزیع درآمدهای مالیاتی تأکید کرد.
اما تکرار همان مطالبه در دولت فعلی، نشان می‌دهد که این مسئله هنوز به‌صورت ساختاری حل‌نشده باقی مانده است.
اقتصاددانان و فعالان بخش خصوصی استان، راهکارهایی برای اصلاح این ناهماهنگی ارائه داده‌اند:
شفاف‌سازی نسبت مالیات پرداختی به سهم بازگشتی استان‌ها در گزارش‌های رسمی سالانه.
اصلاح ساختار تخصیص بودجه‌های استانی بر اساس شاخص‌های تولید، اشتغال و صادرات.
افزایش اختیار استانداری‌ها در تصمیم‌گیری درباره نحوه هزینه‌کرد بخشی از درآمدهای مالیاتی استان.
کاهش معافیت‌های غیرشفاف مالیاتی صنایع بزرگ و تخصیص مجدد آن به پروژه‌های توسعه‌ای محلی.
گامی به سوی عدالت و بازسازی اعتماد
تداوم ناهماهنگی میان «سهم پرداخت مالیات» و «سهم بهره‌مندی از منابع مالیاتی»، نه‌تنها توسعه متوازن استان‌ها را تهدید می‌کند، بلکه اعتماد عمومی به نظام تخصیص منابع را نیز تضعیف می‌سازد.
تأکید دوباره استاندار اصفهان بر لزوم بازنگری در نظام توزیع درآمدهای مالیاتی، یادآور مطالبه‌ای است که از دولت‌های گذشته تا امروز تکرار شده است؛ مطالبه‌ای برای عدالت در بازتوزیع ثروت ملی و تحقق توسعه متوازن ایران.
مردم اصفهان که در اکثر روزهای سال دود حاصل از سوخت مازوت را تنفس می‌کنند تا برق پایدار برای کشور تامین شود با صبوری و نجابت اعلام می‌کنند که اصفهان، شهری برخوردار نیست بلکه شهری است که با امید و ایمان منتظر اقدام عملیاتی است نه وعده و وعیدها…