زایندهرود اصفهان سالهاست خشکیده و بستر ترکخوردهاش نماد رنج کشاورزان و مردم اصفهان است؛ حالا در اقدامی عجیب شهرداری اصفهان تصمیم گرفته با برگزاری کنسرت در این بستر تشنه، زخمی کهنه را به صحنه نمایش بدل کند.
ره آورد اخبار: تصمیم شهرداری اصفهان همزمان با هفته وحدت برای برگزاری کنسرت در بستر خشک زایندهرود، اقدامی است که بیش از آنکه مطالبهگری برای زایندهرود دائمی باشد، نمادی از بیتوجهی به درد مردم و نادیده گرفتن بحران عمیق زیستمحیطی و اجتماعی زایندهرود است.
زایندهرود تنها یک رودخانه نیست؛ شاهرگ حیات، حافظهی تاریخی و عنصر هویتبخش شهر اصفهان است. خشکی آن، زخمی کهنه بر تن این سرزمین است و هر متر از بستر ترکخوردهاش یادآور زندگی نابودشدهی کشاورزانی است که سالهاست زمینهایشان بیآب مانده، معیشتشان از هم پاشیده و فریادشان شنیده نشده است. در چنین شرایطی، تبدیل کردن این بستر خشک به صحنهی موسیقی و شادی، چیزی جز عادیسازی فاجعه و توهین به رنج مردمی که زندگیشان با آب گره خورده نیست.
مسئولان شهری در دفاع از این تصمیم گفتهاند: «زایندهرود همواره نماد نشاط ایران بوده و حضور مردم در این بستر خشک، تأکیدی بر ضرورت احیای آن است». اما این سخن بیش از آنکه راهحلی کارشناسی باشد، تلاشی برای توجیه تصمیمی ناپسند است.
پیامی که مردم اصفهان از این اقدام دریافت میکنند، نه امید به احیا، بلکه پذیرش و عادیسازی خشکی رودخانه است. این همان نقطهی خطرناک است که در آن، فاجعه به بخشی از زندگی روزمره بدل میشود و درد خاموش میشود.
از منظر جامعهشناسی، این تصمیم تبعات سنگینی دارد:
تحقیر نمادین رنج کشاورزان و خانوادههایی که سالهاست قربانی بیآبی شدهاند.
انتقال پیام نادرست به افکار عمومی مبنی بر اینکه خشکی زایندهرود وضعیتی پذیرفتهشده است.
آسیبپذیر شدن میراث تاریخی چون سیوسهپل و پل خواجو که تحمل فشار جمعیت و ارتعاشات ناشی از چنین مراسمی را ندارند.
بیاعتبار شدن مطالبهی اصلی مردم اصفهان که چیزی جز احیای دائمی و پایدار زایندهرود نیست.
اعتراض به این تصمیم تنها صدای مردم عادی نیست. فعالان فرهنگی، برخی هنرمندان و حتی نهادهایی همچون کارخانه قالی سلیمان نیز این اقدام را ناپسند دانستهاند. این مخالفتها نشان میدهد که مسئله فراتر از یک انتخاب فرهنگی است؛ پای کرامت اجتماعی، شأن تاریخی شهر و اعتماد عمومی در میان است.
زایندهرود و پلهای تاریخی آن میراث همهی مردم اصفهان و ایراناند. بستر خشک این رودخانه عرصهی مناسبی برای برگزاری رویداد نمایشی نیست و هرگونه بهرهبرداری نمایشی از آن تنها بر زخم مردم نمک میپاشد. اگر قرار است صدای خشکی زایندهرود شنیده شود، راه آن موسیقی بر خاک تشنه نیست.